Carolina zag als kind bommenwerper neerstorten
Eemnes – Eemnes staat binnenkort stil bij de bemanning van een bommenwerper die tijdens de Tweede Wereldoorlog bijna op het dorp neerstortte. Kinderen zullen een belangrijke rol spelen in de herdenkingsceremonie. Carolina van Essen-Mol (85) herinnert zich nog levendig hoe ze als klein meisje getuige was van deze tragische gebeurtenis.
In het holst van de nacht wekte haar moeder de destijds 5-jarige Carolina en haar jongere zusje. Het gezin Mol keek door het zolderraam uit op een fel verlichte nachthemel, waar een brandend vliegtuig rakelings over hun huis aan de Laarderweg vloog. “Ik zag allemaal mooie kerstboompjes in de lucht”, herinnert Carolina zich. “Weet een kind veel dat dat lichtkogels waren.” Het betrof een geallieerde Lancaster bommenwerper, opgespoord door een Duitse nachtjager.
Carolina herinnert zich niet meer of ze bang was. “Ik denk het wel, maar het drong bij mij nog niet goed door. We hebben hem door het ene raam zien aankomen en door het andere raam zagen we dat hij gelukkig ons huis voorbij was. Dat je moeder eerst bang en dan opgelucht is, dat werkt het meest door op een kind.” Het vliegtuig stortte neer in de korenvelden achter de begraafplaats, waarbij de bommen aan boord een enorme explosie veroorzaakten en diepe kraters sloegen. Bij de familie Mol sprongen de ruiten en lag de benedenverdieping vol met huisraad. “Dat vond ik heel angstig”, zegt Carolina, “dat er zomaar een vliegtuig kon vallen en dat dan alles in je huis stuk is. Dat was heel akelig om te zien.”
Het incident had een diepe impact op Carolina. “Ik heb daar nog heel lang last van gehad”, vertelt ze. “Ik wilde een periode lang niet meer binnen zitten en eigenlijk niet eens meer thuis wonen. Ik ging vaak naar buiten, met het idee dat ik dan de vliegtuigen kon zien aankomen. Dan zou ik hard weglopen.”
Zelfs tachtig jaar later kijkt Carolina nog steeds met argwaan naar het luchtruim. “Toen de oorlog voorbij was kwam ik als kind van 7 jaar uit school, en toen vroeg ik aan mijn vader: komen er nu nooit meer vliegtuigen? Nee, zei hij. Maar later zagen we natuurlijk wel de vliegtuigen van luchtmachtbasis Soesterberg in formatie langskomen. En dan dacht ik angstig: goh, wat kan mijn vader liegen!”
In het voorjaar wordt aan de Vijverlaan, vlakbij waar de Lancaster neerstortte, een informatiebord geplaatst met uitleg in het Nederlands en Engels, vergelijkbaar met een eerder bord voor een andere Lancasterbemanning. Een QR-code leidt naar meer informatie op de website van de Historische Kring Eemnes. Inwoners worden aangemoedigd om op de dag van de onthulling de vlag uit te steken.
De onthulling van het bord vindt plaats op 13 mei, exact 81 jaar na het omkomen van zes van de zeven bemanningsleden. Er zal een herdenkingsdienst zijn in het kerkelijk centrum De Wel, waar tot nu toe vier nabestaanden bij aanwezig zullen zijn.
Scholieren krijgen een centrale rol in de ceremonie. “We vinden het belangrijk dat kinderen de geschiedenis van hun dorp kennen”, zegt Marga Hilhorst van Vereniging Vrijheidsmonument Eemnes. “We willen ze leren dat het een groot goed is dat er vrede en vrijheid is. Deze mensen hebben daar hun leven voor gegeven, maar de Tweede Wereldoorlog raakt steeds verder weg. Daarom geven we de volgende generatie een hoofdrol.”
Eemnesser Everard Bakker, die zich inzet voor een eerbetoon aan de bemanningsleden, heeft basisschool OBS De Zuidwend gevraagd om het informatiebord te adopteren. “Dit is een heel mooi project voor onze leerlingen”, zegt schooldirecteur Maria Rigter. “Wij gaan het bord onderhouden en zorgen dat het er netjes bij blijft staan. En we geven bij de herdenking kinderen een rol bij het voorlezen van gedichten, het binnendragen van de portretten, het luiden van de klokken en de onthulling van het informatiebord.”
De organisatie hoopt in contact te komen met Carolina van Essen-Mol, met het idee dat scholieren haar vragen kunnen stellen over haar ervaringen als kind in de oorlog en de nacht waarin ze het vliegtuig zag neerstorten. Carolina heeft aan RTV Utrecht laten weten dat ze dit heel leuk zou vinden.